چهل چلچراغ (چهل چهل حديث)

خداشناس ترين مردم، پر درخواست ترين آنان از خداست .

دو نفر كه هر دو يكسان عمل كرده اند ، وارد بهشت مى شوند ، امّا يكى از آن دو ،ديگرى را برتر از خود مى بيند . مى گويد : پروردگارا ! چرا او را برترى دادى ، در حالى كهعمل هر دوى ما يكسان بوده است؟ خداوند ـ تبارك و تعالى ـ مى فرمايد : او از مندرخواست مى كرد و تو درخواست نمى كردى.

خداوند تبارك و تعالى به داوود عليه السلام وحى فرمود : اى داوود! در روزهاى خوشى ات مراياد كن ، تا در روزهاى رنج و ناخوشى ات ، تو را پاسخ گويم.

هر كس مى خواهد دعايش مستجاب و غمش از بين برود، بايد گره از كار گرفتارى باز كند.

هر گاه يكى از شما خواست كه آنچه را از پروردگارش درخواست مى كند ، به او بدهد ،بايد از همه مردم چشم اميد بركَند و به غير خدا هرگز اميدى نداشته باشد . پس هرگاهاين از قلب او بر خدا عيان شد، هر چه را از وى بخواهد، به او مى دهد.

من گفتم : بار خدايا ! مرا محتاج احدى از خَلقت مگردان . پيامبر خدا صلي الله عليه و آلهفرمودند :اى على چنين نگو ؛ زيرا هيچ كس نيست ، مگر آن كه به مردم نيازمند است . گفتم : پسچه بگويم ، اى پيامبر خدا؟ فرمودند بگو : بار خدايا! مرا نيازمند بَدانِ خلقت قرار مده.گفتم : اى پيامبر خدا ، بَدان خلق خدا كيانند؟ فرمودند : كسانى كه هر گاه چيزى بدَهند ،منّت گذارند و هر گاه ندهند ، بد گويند.

پيامبر خدا صلي الله عليه و آله ، در سايه حَطيم در مكّه نشسته بودند كه شخصى آمد و گفت : اىپيامبر خدا ! اموال فلانى در ساحل دريا ، دچار حادثه شد و از بين رفت . پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمودند : هيچ مالى در خشكى و دريا تلف نشد ، مگر به سبب ندادنزكات . پس ، اموال خود را با دادن زكات ، حفظ نماييد و بيمارانتان را با صدقه دادن درمان ومصيبت هاى بلا را با دعا كردن از خود رفع كنيد ، كه دعا براى آنچه نازل شده و نازل نشده ،سودمند است : آنچه نازل شده ، برطرف مى كند و از آنچه نازل نشده ، جلوگيرى مى نمايد.

هيچ نعمت و شادابى زندگى اى نابود نشد، مگر به سبب گناهانى كه صاحبانشمرتكب شدند . خداوند هرگز به بندگان ستم نمى كند . اگر با دعا و ناله به استقبال بلامى رفتند ، آن نعمت ها و خوشى ها نابود نمى شدند ، اگر زمانى كه عذاب برايشان فرودآمد و نعمت هايشان را گرفت، با نيّت پاك به خداوند عزّوجلّ پناه مى بردند و سستى وزياده روى (و ستم بر خويشتن) نمى كردند ، بى گمان خداوند ، نابسامانى آنان را بهسامان مى آورد و خوبى ها را به ايشان بازمى گرداند.

در روايت آمده كه موسى عليه السلام براى بنى اسرائيل كه گرفتار قحطى شده بودند ،درخواست باران كرد، اما خداوند متعال به او وحى فرمود كه : «باوجود شخصسخن چينى كه در ميان شما هست و به سخن چينى اش ادامه مى دهد، دعاى تو و دعاىهمراهانت را اجابت نمى كنم».

هر گاه خواستى دعا كنى ، پيش از آن ، نمازى بخوان يا صدقه اى بده يا كار خيرىبكن يا ذكرى بگو.

اى سماعه! هر گاه به درگاه خداوند عزّوجلّ حاجتى داشتى ، بگو : بار خدايا! به حقّمحمّد و على ، از تو درخواست مى كنم ، زيرا آن دو را نزد تو مقام و منزلتى بزرگ است .پس به حقّ آن مقام و آن منزلت ، از تو درخواست مى كنم كه بر محمّد و خاندان محمّد ،درود فرستى و فلان و بهمان حاجتم را برآورى، زيرا در روز قيامت ، هيچ فرشته مقرّب وپيامبرِ مُرسل و مؤمن مخلصى نباشد ، مگر اين كه به آن دو نيازمند باشد.

گريه چشم ها و ترس دل ها ، از رحمت خداوند بلند نام است . بنابراين ، هر گاه اينها رادر خود يافتيد ، دعا كردن را غنيمت شماريد . اگر در ميان يك امّت ، يك بنده هم گريه كند ، خداوند متعال به خاطر گريه آن بنده ، بر آن امّت رحم مى كند .

گناهانى كه دعا را رد مى كنند ، عبارت اند از : بدى نيّت ، بد ذاتى ، دورويى با برادران ،باور نداشتن اجابت [دعا] ، به تأخير انداختن نمازهاى واجب تا هنگامى كه وقتشان بگذرد وتقرّب نجستن به خداوند عزّوجلّ با نيكى كردن و صدقه دادن و بدزبانى و ناسزا گفتن.

دعاى پنهانى ، هفتاد برابر دعاى آشكار ، ارزش دارد . خداوند متعال زكريا عليه السلامراچنين ستايش كرده است : «آن گاه كه پنهانى با پروردگارش سخن گفت».

خداوند ، بسيارى از خوبى ها را به بنده اش نمى دهد و مى فرمايد : «به او نمى دهم تا ازمن بخواهد».

هر گاه يكى از شما دعا كرد ، براى همه دعا كند ؛ زيرا اين، دعا را به اجابت نزديك تر مى كند.

اى فاطمه! هر كس ، از مرد و زن نمازش را سبك بشمارد ، خداوند او را به پانزده چيزمبتلا مى كند : شش تاى آنها در سراى دنياست ... و آن شش چيزى كه در سراى دنيا بهاو مى رسد ، اين است كه : ... و [پنجم ]دعايش به سوى آسمان نمى رود ، و ششم ، اوسهمى از دعاى نيكان ندارد .

اى مردم! خداوند عزّوجلّ مى فرمايد : امر به معروف و نهى از منكر كنيد ، پيش ازآن كه مرا بخوانيد و پاسختان ندهم ، يا از من بخواهيد و عطايتان نكنم ، يا از من يارىطلبيد و يارى تان نرسانم.

نزديك ترين حالتِ بنده به پروردگارش زمانى است كه در سجده است . پس [در اينحالت ، ]بسيار دعا كنيد.

بار خدايا! سه چيز باعث مى شود كه من از تو درخواست نكنم و تنها يك چيز مرا بر آنمى دارد . آنچه مرا باز مى دارد ، يكى آن است كه تو مرا فرمان دادى و من در انجام آن سستىكردم ، ديگر آن كه مرا از كارى نهى فرمودى ، امّا من به انجام دادن آن شتافتم ، سوم آن كه مرانعمت ارزانى داشتى ، ولى من در شكرگزارى آن ، كوتاهى كردم . امّا آنچه مرا به درخواستكردن از تو مى كشانَد ، تفضّل تو بر كسى است كه به درگاهت روى كند و با خوش گمانى به سوىتو آيد ، كه همه احسان هايت ، تفضّل است و همه نعمت هايت ، نخستين است.

برآورده شدن حاجت ها در اختيار خداست و اسباب آن، بعد از خداوند ، بندگانهستند كه به دست آنها اجرا مى شود . پس هر حاجتى را كه خداوند برآوَرْد ،سپاس گزارانه از خداوند بپذيريد و آنچه برآورده نساخت ، آن را نيز با رضايتو تسليم و صبر ، از او بپذيريد ، زيرا بسا اين براى شما بهتر است ، چرا كه خداوند ،به صلاحِ كار شما داناتر است و شما نمى دانيد.

يكى از اقوام گذشته به پيامبرشان گفتند : دعا كن پروردگارت مرگ را از ما بردارد . اودعا كرد و خداوند ، مرگ را از آنها برداشت . جمعيت آنان زياد شد، چندان كهمنزل هايشان ديگر گنجايش آنها را نداشت و جمعيت چنان زياد شد كه هر مردى ناچاربود خرج پدر و جدّ و مادر و جدّ جدّش را بدهد و به نظافت و امور ديگر آنها رسيدگى كندو بدين ترتيب از طلب معاش باز ماندند .بار ديگر آمدند و درخواست كردند كه : دعا كن پروردگارت ما را به همان حال كه بوديمباز گرداند . پيامبرشان به درگاه پروردگارشان دعا كرد و آنها را به حال اوّلشان باز گرداند.

خداوند مى فرمايد : « ... اگر دل هاى بندگانم ، همه يك جا در دلِ خوش بخت ترينبنده ام جمع شوند اين، به مقدارِ بالِ پشه اى بر سلطنت من نمى افزايد و اگر به هر بنده اىآنچه بخواهد ، عطا كنم ، اين نباشد ، مگر همانندِ سوزنى كه بنده اى از بندگانم بردارد ودر دريايى فرو بَرَد ؛ زيرا عطاى من به گفتارى است و وعده ام نيز به گفتارى . به چيزمى گويم : هست شو، پس هست مى شود.

خداوند تبارك و تعالى چهار چيز را در دلِ چهار چيز مخفى نموده است :خشنودى اش را در طاعتش مخفى نموده، پس مبادا كه چيزى از طاعت او را كوچكبشماريد ، زيرا ممكن است خشنودى او در همان باشد و تو نمى دانى . ناخشنودى اش رادر معصيتش مخفى كرده . پس مبادا كه چيزى از معصيت او را كوچك بشماريد ، زيراممكن است ناخشنودى او در همان باشد و تو نمى دانى .اجابتش را در دعاى از خود مخفى ساخته. پس چه بسا كه اجابت او در همان باشد وتو نمى دانى و ولىّ اش را در ميان بندگانش مخفى نموده است . پس مبادا هيچ بنده اى ازبندگان خدا را كوچك بشماريد ؛ زيرا اى بسا، همو ولىّ او باشد و تو نمى دانى.

هيچ يك از شما نبايد آرزوى مرگ كند ؛ زيرا اگر نيكوكار است ، شايد كه با ماندن،بيشتر نيكى كند و اگر بدكار است ، شايد كه با ماندن، از بدى دست بشويد.

خداوند متعال ، هر شبِ جمعه ، از آغاز شب تا پايان آن ، از فراز عرش خويش ندامى دهد : «آيا بنده مؤمنى نيست كه تا پيش از سپيده دَم ، مرا براى آخرت و دنيايشبخواند و من ، پاسخش دهم؟ آيا بنده مؤمنى نيست كه تا پيش از سپيده دَم از گناهانشبه درگاه من ، توبه كند و من هم به سوى او بازگردم [و توبه اش را بپذيرم] آيا بنده مؤمنىنيست كه من روزى اش را بر او تنگ كرده باشم و او تا پيش از سپيده دَم ، افزايش درروزى اش را از من بخواهد و من بر روزى او بيفزايم و به آن گشايش دهم؟ آيا بنده مؤمنِزندانى و غم زده اى نيست كه از من بخواهد از زندان آزاد و رهايش كنم؟ آيا بنده مؤمنِستم ديده اى نيست كه تا پيش از سپيده دَم از من بخواهد كه دادش را بستانم و منانتقام او را بگيرم و داد وى بستانم؟» و تا سپيده دَم ، به اين ندا ادامه مى دهد.

روز جمعه ، سرور روزهاست . در اين روز خداوند ، خوبى ها را چند برابر مى كند وبدى ها و گناهان را پاك مى كند و درجات را افزايش مى دهد و دعاها را مستجاب مى نمايد و رنج و اندوه ها را برطرف مى سازد و حاجت هاى بزرگ را برآورده مى كند،روز افزونى و فراوانى است . در اين روز ، خداوند بسيارى را از آتش مى رهانَدو آزاد مى كند . اَحَدى از مردم در اين روز دعا نكند ، به شرط آن كه حق و حرمتآن را بشناسد ، مگر آن كه بر عهده خداوند عزّوجلّ است كه او را از رها و آزادشدگاناز آتش ، قرار دهد.

خداوند عزّوجلّ از ميان بندگان مؤمنش ، بنده اى را كه بسيار دعا كند ، دوستمى دارد . پس ، همواره در سحرگاهان تا طلوع خورشيد دعا كنيد ؛ زيرا اين وقتى استكه در آن ، درهاى آسمان باز مى شود ، و روزى ها تقسيم مى گردد و حاجت هاى بزرگبرآورده مى شود.

خداوند عزّوجلّ نمازهاى پنجگانه را در بهترين اوقات ، بر شما واجب نموده است .پس بعد از نمازها ، دعا كنيد.

هر كس براى زيارت قبر حسين عليه السلامخارج شود ، هنگامى كه از خانه اش بيرون شد ،براى هر قدمى يك گناهش آمرزيده مى شود و پيوسته با هر قدمى كه برمى دارد ، پاك ترمى شود تا به آن جا برسد و چون به آرامگاه رسيد ، خداوند ، به صورت درگوشى به اومى گويد: بنده من! از من بخواه تا عطايت كنم ، مرا بخوان تا اجابتت نمايم ، از من بطلبتا به تو بدهم ، حاجتت را از من بخواه تا برآوَرم. و امام صادق عليه السلام فرمود: بر خداست كهآنچه را وعده داده است ، عطا كند.

رسول خدا صلي الله عليه و آله ، به عيادت مردى از مسلمانان رفتند كه مانند جوجه ضعيفشده بود . به او فرمودند : آيا قبلاً دعايى مى كرده اى يا از خدا چيزىمى خواسته اى؟. عرض كرد : آرى . مى گفتم : بار خدايا ! هر كيفرى كه درآخرت مى خواهى به من برسانى ، در همين دنيا برسان. پيامبر خدا فرمودند :سبحان اللّه ! تو طاقت آن را ندارى . چرا نگفتى : بار خدايا ! در دنيا و آخرت ، به مانيكى عطا فرما و از عذاب آتش ، نگاهمان بدار؟. آن مرد ، اين دعا را خواند و خداوند ،شفايش بخشيد.

امير مؤمنان عليه السلام ، شنيد كه مردى مى گويد : بار خدايا ! از فتنه به تو پناه مى برم . به اوفرمودند : مى بينم كه از مال و فرزندت به خدا پناه مى برى. خداوند متعال مى فرمايد :«جز اين نيست كه دارايى ها و فرزندانتان فتنه اند» بلكه بگو : بار خدايا ! از فتنه هاى گم راهكننده ، به تو پناه مى برم.

براستى كه انسان دعا مى كند و خداوند عزّوجّل به دو فرشته مى فرمايد: من دعاى اورا مستجاب كردم، اما حاجتش را نگهداريد، زيرا دوست دارم صداى او را بشنوم وديگرى دعا مى كند و خداوند تبارك و تعالى مى فرمايد: زود خواسته اش را برآوريد، كهمن خوش ندارم صداى او را بشنوم.

شنيدند كه شخصى براى دوستش، چنين دعا مى كند الهى غم نبينى و گرفتارنشوى! امام عليه السلامفرمودند : تو در واقع براى مرگش دعا كردى ؛ زيرا هر كس در دنيا زندگى مى كند ، ناچار ، غم و گرفتارى مى بيند.

دعا همراه با كار خير ، به اندازه نمك براى غذا كافى است.

خداوند متعال به داوود عليه السلام وحى فرمود كه : به قوم خود برسان كه هيچ بنده اى ازايشان نيست كه به فرمان بردارى از خودم فرمانش دهم و او فرمان برد ، جز آن كه بر مناست كه او را بر اطاعتم كمك كنم . پس اگر از من بخواهد ، عطايش مى كنم ، اگر مرابخواند ، پاسخش مى دهم ، اگر به من پناهنده شود ، پناهش مى دهم ، اگر از من كفايتطلبد ، كفايتش مى كنم ، اگر به من توكّل كند ، او را حفظ مى كنم و اگر همه آفريدگانمعليه او نقشه كشند ، من به سود او نقشه مى كشم.

هرگاه فردى از شما خواست دعايش مستجاب شود، درآمدش را حلال گرداند و اززير بار حقوق مردم بيرون برود. دعاى بنده اى كه در شكمش حرام باشد، يا حق يكى از خلق خدا به گردنش باشد، به درگاه خداوند بالا نمى رود.

گناهانى كه باعث از دست دادن نعمت ها مى شوند ، ستم كردن ... است و گناهانى كهدعا را رد مى كنند و فضا را تيره و تار مى گردانند ، نافرمانى از پدر و مادر و آزردن آنهاست.

شنيده ام كه بنى اسرائيل به مدّت هفت سال دچار قحطى شدند ... پس خداوندعزّوجلّ به پيامبرانشان وحى فرمود كه : اگر پياده به سوى من بياييد ، آنچنان كهزانوهايتان ساييده شود ، و [چندان دست به سوى آسمان دراز كنيد كه] دست هايتان بهكرانه هاى آسمان برسد و [آن اندازه دعا كنيد كه] زبان هايتان خسته شود ، دعاى هيچيك از شما را نمى پذيرم و به هيچ گريه كننده اى از شما رحم نخواهم كرد تا آن گاه كهحقوق مردم را به صاحبان آنها باز گردانيد . آنان چنين كردند و همان روز ، باران آمد.

قطع رابطه با خويشاوندان، مانع اجابت دعا مى شود.