انواع دلها

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : دلها چهار گونه اند: دلى كه در آن ايمان هست و قرآن نيست، دلى كه در آن هم ايمان هست هم قرآن، دلى كه در آن قرآن هست و ايمان نيست و دلى كه در آن نه ايمان هست و نه قرآن
دل اوّل همچون خرماست، خوش طعم است، اما عطر ندارد. دل دوم، همچون مشكدان است كه اگر دَرَش را باز كنى خوش بوست و اگر هم ببندى باز خوش بوست. دل سوم، مانند اشنان است؛ خوشبو و بد طعم. دل چهارم مانند حنظل . است؛ بد بو و بد طعم.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : دلها چهار گونه اند: دل صاف كه در آن چيزى، مانند چراغ مى درخشد و دل غلاف شده كه به غلافش بسته شده است و دل نگونسار و دل روي گردان [از حق، يا ناخالص و دو رو].

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : دل مؤمن، صاف است كه در آن چراغى مى درخشد و دل كافر، سياه و وارونه است.

امام باقر عليه السلام : دلها چهار گونه اند: دلى كه در آن هم نفاق است هم ايمان و دلى كه نگونسار است و دلى كه مُهر خورده است و دلى كه روشن و نورانى است··· و اما دل مُهر خورده، دل منافق است و اما دل روشن، دل مؤمن است··· و اما دل نگونسار، دل مشرك است··· و اما دلى كه در آن هم ايمان است هم نفاق، اينان مردمى بودند در طائف كه اگر در حالت نفاق مرگ به سراغ يكى از آنها مى آمد، هلاك مى شد و اگر در حال ايمانش مى مرد، نجات مى يافت.

امام باقر عليه السلام : دلها سه گونه اند: دل نگونسار كه هيچ خيرى در آن نيست و آن دل كافر است. دلى كه در آن نقطه اى سياه وجود دارد؛ در اين دل خوبى و بدى با يكديگر مى ستيزند و هر كدام نيرومندتر بود بر ديگرى چيره مى آيد . و دلى گشاده كه در آن چراغى مى درخشد و نورش تا روز قيامت خاموش نمى شود و آن دل مؤمن است.