22. اخلاق پسنديده
چه چيزى مانع توست كه زندگى پسنديده و مرگ با سعادت را داشته باشى، چرا كهمن براى كامل نمودن اخلاق زيبا مبعوث شده ام.
محبوب ترين شما در نزد خدا، خوش اخلاق ترين شماست.
خوش اخلاقى در بين مردم، زينت اسلام است.
گوش خود را به شنيدن خوبى ها عادت بده و به آنچه كه به صلاح و درستى تونمى افزايد گوش مسپار، زيرا اين كار، دل ها را زنگار مى زند و موجب سرزنش مى شود.
آيا به شما بگويم كه مكارم اخلاق چيست؟ گذشت كردن از مردم، كمك مالى به برادر (دينى) خود و بسيار به ياد خدا بودن.
خودت را به كارهاى زيبا عادت بده كه اگر به آنها عادت كنى، برايت لذت بخشمى شوند.
فضائل اخلاقى و صفات پسنديده چه به سختى به دست مى آيند و چه آسان ازدست مى روند.
به امام سجّاد عليه السلام عرض كردم: مرا از تمام دستورهاى دين آگاه كنيد، امام عليه السلامفرمودند:حقگويى، قضاوت عادلانه و وفاى به عهد.
آيا شما را از بهترين افرادتان خبر ندهم؟ عرض كردند: چرا، اى رسول خدا. حضرتفرمودند: خوش اخلاق ترين شما، آنان كه نرمخو و بى آزارند، با ديگران انس مى گيرند واز ديگران انس و الفت مى پذيرند.
بالاترين درجه دانايى، تشخيص اخلاق از يكديگر و آشكار كردن اخلاق پسنديده وسركوب اخلاق ناپسند است.
انسان خوش اخلاق، از دوستى مردمان خوب برخوردار است و از تعرّض آدم هاىنابكار در امان است.
درباره مكارم اخلاق سؤال شد، فرمودند: گذشت از كسى كه به تو ظلم كرده، رابطه با كسى كه با تو قطع رابطه كرده، عطا به آن كس كه از تو دريغ داشته است و گفتن حق اگرچه بر ضد خودت باشد.
براى ادب تو همين بس كه آنچه را از ديگران نمى پسندى، از آن دورى كنى.
وقتى كه برادر دينى ات از تو جدا شد، سخنى پشت سر او نگو، مگر اين كه دوستدارى او در پشت سر تو آن را بگويد.
سه چيز است كه هر كس نداشته باشد نه از من است و نه از خداى عزّوجلّ. عرض شد:اى رسول خدا! آنها كدامند؟ فرمودند: بردبارى كه به وسيله آن جهالت نادان را دفع كند،اخلاق خوش كه با آن در ميان مردم زندگى كند و پارسايى كه او را از نافرمانى خدا باز دارد.
بهشتى ها چهار نشانه دارند: روى گشاده، زبان نرم، دل مهربان و دستِ دهنده.
خداوند از آدم بد اخلاق توبه نمى پذيرد. عرض شد: اى رسول خدا، چرا؟ فرمودند:چون هرگاه از گناهى توبه كند در ورطه گناهى بدتر از آن كه توبه كرده است مى افتد.
نه عيب جو باش و نه ثناگو، نه زخم زبان زن و نه مجادله گر.
گنج هاى روزى در وسعت اخلاق نهفته است.
هر كس بد اخلاق باشد، روزى اش تنگ مى شود.
هيچ زندگى گواراتر از اخلاق و رفتار پسنديده نيست.
آدم بد اخلاق بسيار خطا مى كند و زندگى اش تلخ مى شود.
خدايا هيچ صفتى كه بر من عيب شمرده شود وامگذار مگر آن كه اصلاحش فرمايى وهيچ صفت نكوهيده اى را بجاى مگذار مگر آن كه آن را نكوسازى و مرا در هيچ خصلتپسنديده ناتمامى فرو مگذار مگر آن كه كاملش گردانى.
لقمان به فرزندش فرمود: فرزندم! از بى حوصلگى و بد اخلاقى و بى تابى دورى كن كه هيچ دوستى تحمل اين خصلت ها را ندارد. در كارهايت آرام و بردبار، در تحمّل زحماتبرادران صبور و با همه مردم خوش اخلاق باش.
چه بسا عزيزى كه اخلاق بدش او را ذليل و چه بسا ذليلى كه اخلاق خوبش او راعزيز كرد.
اخلاقت را خوب كن تا خداوند حسابت را آسان گرداند.
با اخلاق نيكو، گفتار نرم مى شود.
خوش اخلاقى در سه چيز است: دورى كردن از حرام، طلب حلال و فراهم آوردنآسايش و رفاه براى خانواده.
خداى تبارك و تعالى، رسول خدا صلي الله عليه و آله را به مكارم اخلاق، مخصوص گردانيد. پس شمانيز خود را بيازماييد، اگر اين صفات در شما بود خداى عزّوجل را سپاس گوييد و از خدااين مكارم را بيشتر بخواهيد. سپس آن ده صفت را برشمردند: يقين، قناعت، صبر،شكر، بردبارى، خوش اخلاقى، بخشندگى، غيرت، شجاعت و جوانمردى.
خودت را به داشتن نيّت خوب و مقصد زيبا عادت ده، تا در خواسته هايت موفق شوى.
زبان خود را به نرمگويى و سلام كردن عادت ده، تا دوستانت زياد و دشمنانت كم شوند.
نُه چيز زشت است، اما از نه گروه زشت تر: درماندگى و ناتوانى از دولتمردان؛ بخل ازثروتمندان؛ زود خشمى از دانشمندان؛ حركات بچگانه از ميانسالان؛ جدايى حاكمان از مردم؛دروغ از قاضيان؛ بيمارى كهنه از پزشكان؛ بدزبانى از زنان و سختگيرى و ستمگرى از سلاطين.
عدالت نيكو است اما از دولتمردان نيكوتر، سخاوت نيكو است اما از ثروتمنداننيكوتر؛ تقوا نيكو است اما از علما نيكوتر؛ صبر نيكو است اما از فقرا نيكوتر، توبه نيكواست اما از جوانان نيكوتر و حيا نيكو است اما از زنان نيكوتر.
بزرگوار، نيكوكارى هاى خود را بدهى به گردن خود مى داند كه بايد بپردازد وفرومايه، احسان هاى گذشته خود را بدهى به گردن ديگران مى داند كه بايد پس بگيرد.
اگر در وجود كسى خصلتى پسنديده باشد، انتظار خصلت هاى پسنديده ديگرى رانيز در او داشته باشيد.
از دو خصلت بپرهيز: بى حوصلگى و تنبلى، زيرا اگر كم حوصله باشى بر حق شكيبايىنكنى و اگر سست و تنبل باشى حقّى را ادا نكنى.
تفسير خوش اخلاقى اين است كه اگر دنيا به انسان رو كرد، راضى و خشنود باشد واگر رو نكرد خشمگين و ناراحت نشود.
نخستين چيزى كه روز قيامت در ترازوى اعمال بنده گذاشته مى شود، اخلاقخوب اوست.
هر كس بد اخلاق باشد، خانواده اش از او دلتنگ و خسته مى شوند.
نصيحت كردن در حضور ديگران، خُرد كردن شخصيت است.
- کتابخانه احادیث شیعه
- لیست کتابهای حدیث
- فهرست چهل چلچراغ (چهل چهل حديث)
- 22. اخلاق پسنديده