میزان الحکمه ج10

تكبّر

كبريا مخصوص خداست

معناى كِبر

حقيقت كبر

نكوهش راه رفتن با تبختر

متكبّر

با چنين حالى تكبّر نشايد

علّت تكبّر

درمان كبر

زدودن كِبر

پيامد تكبّر

هر كه تكبّر ورزد خدا او را پست گرداند

جايگاه متكبّران

كتاب و نوشته

نويسندگى و شخصيت نويسنده

تشويق به نوشتن دانش

ثواب تأليف و نوشتن

كتابهايى كه خدا نازل كرده است

آداب نوشتن

نامه نگارى

ترغيب به نوشتن پاسخ نامه

تأكيد بر راز دارى، بويژه در مورد اسرار امامت

حرمت فاش كردن اسرار امامت

ستودن بنده راز دار

دروغ

دروغ، پست ترين خويهاست

دروغ و ايمان

دروغ، كليد هر بدى است

دستور به ترك دروغ جدّى و شوخى

دروغ كوچك

علّت دروغگويى

كذّاب

نتيجه دروغ

زشت ترين دروغ

موارد جايز بودن دروغ

توريه

گوش دادن به دروغ

بر حذر داشتن از آرزوهاى دروغين

بزرگوارى

كرامت

بزرگوار

شمه اى از اخلاق بزرگواران

خصلتهايى كه از بزرگواران به دور است

بر حذر داشتن از خشم كريمان

تشويق به گراميداشت كريمان

گرامي داشتن

ردّ احترام و گراميداشت

كسى كه احترام، او را ادب نكند

گراميترين مردمان

گرامى داشتن مردم گرامى داشتن خود است

پاكيزه ترين درآمد

درآمدها

تشويق به كسب درآمد از دسترنج

شغل هاى نكوهيده

گوناگون

تنبلى

پرهيز از تنبلى و بى حوصلگى

پرهيز از سستى و كوتاهى در كار

نشانه تنبل

كمك خواهى از خدا براى دور كردن تنبلى از خود

كفر

آنچه موجب كفر مى شود

كافر

كمترين درجه كفر

ستونها و اركان كفر

گونه هاى كفر در كتاب خدا

كفّارات

گناهى كه هيچ كفّاره اى ندارد!

جبران خوبى با خوبى

تلافى كردن بدى با بدى

تلافى ناشايست

نكوهش انتقامگيرى

پاداش خوبى را با بدى دادن

پاداش دادن بدى با خوبى

از هر دست بدهى با همان دست مى گيرى

تكليف

خداوند كسى را جز به اندازه توانش تكليف نمى كند

تكلّف

نشانه هاى شخص متكلّف

سخن

تأثير بسيار سخن

پرهيز از گفتار زشت

ترغيب به ترك بيهوده گويى

نكوهش زياده گويى

نهى از ياوه گويى

نهى از پرگويى

پرگويى دل را مى ميراند

ستايش كم گويى

گوينده و بندِ سخن

گفتار ، جزئى از كردار است

نكوهش آشكار ساختن همه دانسته ها

سخن چون داروست

برترى سخن بر سكوت

برترى سكوت بر سخن

خاموشى ممدوح

خاموشى اى كه بر سخن برترى دارد

خاموشى اولياى خدا

بهترين سخن

سخنان جامع (كم لفظ و پر معنا)

ارزش و برترى خوش سخنى

گوناگون

كمال

نقش آگاهى از نقص، در رسيدن به كمال

زنان كامل

عوامل رسيدن به كمال

ويژگى انسان كامل

زيرك

هوشمندى

ويژگيهاى زيركان

زيركترين مردمان

زيركترين زيركان

در زيركى انسان همين بس كه...

فرومايگى

خصلت هاى فرومايه

فرو مايه ترين مردم

فرومايگان

پوشاك

ميانه روى در پوشاك

بهترين لباس هر زمانى لباس مردم آن زمان است

جامه زينت و جامه عبادت

عِمامه

لباسهاى ممنوع

لجاجت

ريش

زبان

آدمى مخفى است در زير زبان

خصلتهايى كه به وسيله زبان آشكار مى شوند

زيبايىِ مرد، در شيوايى زبان اوست

زبان، كليد خوبى و بدى است

نقش زبان در درستى ايمان

زبان خردمند در پس دل اوست

حقّ زبان

سلامت انسان در نگهدارى زبان است

لغزش زبان

گزِش زبان

خطر زبان

پرهيز از لغزشگاه هاى زبان

حبس كردن زبان

آفت هاى زبان

عذاب زبان

گوناگون

لعنت

لعنت شدگان

لعنت شدگانِ در دنيا و آخرت

گفتار و كردار بيهوده

تفسير :

پيدا شده

شوق ديدار

عوامل شوق آفرين

آن كه دوستدار ديدار خداست

ديدار در قرآن

سرگرمى و غفلت

پيامدهاى سرگرمى كردن

شيفته سرگرمى

ايمان و سرگرمى

سرگرمى مؤمن

كبوتر بازى

لواط

علّت تحريم لواط

لواط كننده

لواط دهنده

سرزنش خود

بسا سرزنش شده اى كه گناهى ندارد

سرزنش و آداب آن

زياده روى در سرزنش كردن

مَثل ها و نمونه ها

حُكم همانندها

مَثَل راه رسيدن به خدا

مَثَل پيامبر صلى الله عليه و آله و امّت و رسالت او

مَثَل پيامبر صلى الله عليه و آله و قيامت

مَثَل قرآن

مَثَل امّت پيامبر صلى الله عليه و آله

مَثَل اهل بيت پيامبر صلى الله عليه و آله

نمونه برين

مَثَل سخن پاك

مَثَل سخن ناپاك

مَثَل مؤمن

مَثَل منافق

مَثَلى براى آنان كه ايمان آورده اند

مَثَل مؤمن و برادرش

مَثَل به پاى دارنده حدود خدا و مسامحه گر در آن

مَثَل قارى قرآن

مَثَل حافظ قرآن

مَثَل مجاهد

مَثَل كسى كه مى جنگد و مزد مى گيرد

مَثَل نمازهاى پنجگانه

مَثَل همنشين

مَثَل كسى كه در راه خدا انفاق مى كند

مَثَل كسى كه براى خودنمايى صدقه مى دهد مَثَل كسى كه از مال حرام صدقه مى دهد

مَثَل نيكى بعد از بدى

مَثَل عالمان

مَثَل علم بى عمل

مَثَل عالم بى عمل

مَثَل عالمى كه علم خود را تعليم نمى دهد

مَثَل عابد نادان

مَثَل كسى كه در خُرد سالى علم مى آموزد

مَثَل كسى كه جز از بدى ها نمى گويد

مَثَل محتاج شدن به نو كيسه

مَثَل كسى كه آنچه را بخشيده است پس بگيرد

مثل آرزو و مرگ

مَثَل نفْس

مَثَل دنيا

مَثَل آزمندِ دنيا

مَثَل بر باد رفتن كارهاى نيك

مَثَل كسى كه به ياد خداست

مجسّمه و نقّاشى

توضيحى درباره حكم ساختن مجسّمه

امتحان

گفتـارى از عـلامـه طباطبـايى رحمه الله درباره امتحان و ماهيّت آن

سزاوار ستايش

نكوهش ستايش

فرجام مدح و ستايش

نكوهش مغرور شدن از مدح ديگران

كوتاه گويى در ستايش

در پاسخ مديحه گوى

ستودن كسى به آنچه در او نيست

نكوهشِ شاد شدن از ستايش

پرهيز از ستودن بدكار

نهى از خود ستايى

جاهايى كه خود ستايى رواست

برابرى مرد و زن در قرآن

نماينده زنان نزد پيامبر صلى الله عليه و آله

قيمومت مردان بر زنان

بهترين خصلت هاى زنان

نهى از سپردن زمام حكومت به دست زنان

ستايش زن دوستى

نكوهش زن دوستى

دلباختگى به زنان

گوناگون

اهميّت مردانگى

تفسير مردانگى

آنچه از مردانگى به شمار آيد

همه مردانگى

آغاز و انجام مردانگى

كمال مردانگى

بهترين و برترين مردانگى

كسى كه مردانگى ندارد

گذشت كردن از لغزش هاى ارباب مروّت

بيمارى

بيمارى، اجر ندارد، ولى از گناهان مى كاهد

پنهان داشتن بيمارى

كسى كه بيمار شود و شِكوه نكند

كسى كه بيمارى خود را از پزشكان پوشيده بدارد

براى بيمار بودن، سلامت (هميشگى) كافى است

انواع بيمارى

عيادت از بيمار

آداب عيادت

حكمت عيادت

بيمار نمايى

گوناگون

نكوهش مجادله و آثار آن

مجادله نكنيد، هرچند حق با شما باشد

كسى كه مجادله با او شايسته نيست

پيامدهاى مجادله زياد

ستودن مزاح

نكوهش شوخى

شوخى و مسخرگى

شوخى زياد

مسخ

قطع نسل مسخ شدگان

توضيح:

آداب راه رفتن

نهى از راه رفتن با ناز و تبختر

نيرنگ

نيرنگ و خدعه در آتشند

مكر خدا

برحذر داشتن از چاپلوسى