احادیث امام رضا علیه السلام

امام رضا عليه السلام ـ هنگامى كه ولايتعهدى را پذيرفت ـ گفت : بار خدايا! تو مرا از اينكه با دست خود خويشتن را به نابودى اندازم نهى فرمودى، ولى مجبور و ناچار شدم، چه اينكه اگر ولايتعهدى او را نمى پذيرفتم از جانب عبد اللّه مأمون در آستانه كشته شدن قرار مى گرفتم. من نيز همانند يوسف و دانيال عليهما السلام مجبور و ناچار شدم؛ زيرا هر يك از آن دو نيز [از روى اجبار] از جانب طاغوت زمان خود عهده دار ولايت شدند.

امام رضا عليه السلام : زنهار از بلندى اى كه بالا رفتن از آن دشوار و پايين آمدنش سخت و وحشتناك است و از پيروى هواىِ نفْس بپرهيز؛ زيرا در هواىِ نفْس نابودىِ نفْس نهفته است.

امام رضا عليه السلام ـ در پاسخ به همين پرسش ـ فرمود : علت اينكه از ميراث به زنان نصف سهم مردها داده مى شود اين است كه زن چون ازدواج كند، مى گيرد ولى مرد دهنده است. به همين جهت بر سهم مردها افزوده شده است و علت ديگر اينكه سهم مرد دو برابر سهم زن مى باشد، اين است كه زن اگر احتياج پيدا كند تحت كفالت مرد است و مرد مكلّف است امور معاش او را تأمين كند و نفقه اش را بپردازد، اما زن نه مكلّف است معاش مرد را تأمين كند و نه وظيفه دارد در صورتى كه مرد محتاج شود نفقه او را بپردازد. به اين دلايل است كه خداوند متعال بر سهم مردها افزوده است و اين سخن خداوند عزّ و جلّ است كه مى فرمايد: «مردان قيّم زنان هستند، بدان سبب كه خداوند بعضى از آنان (انسان ها) را بر برخى ديگر برترى داده و [نيز ]بدان سبب است كه [مردان] از اموال خود هزينه مى كنند».

امام رضا عليه السلام : فروتنى آن است كه با مردم چنان رفتار كنى كه دوست دارى با تو رفتار شود.

امام رضا عليه السلام ـ در پاسخ به ابن جهم كه از ايشان پرسيد: حدّ و مرز تواضع كه هرگاه بنده آن را به كار بندد فروتن است، چيست؟ ـ فرمود: فروتنى درجاتى دارد: يكى از آنها اين است كه انسان اندازه خود را بشناسد و با طيب خاطر خود را در آن جايگاه قرار دهد، دوست داشته باشد با مردم همان گونه رفتار كند كه انتظار دارد با او رفتار كنند، اگر بدى ديد آن را با خوبى جواب دهد، خشم خود را فرو خورد و از مردم درگذرد، و خداوند نيكوكاران را دوست دارد.

امام رضا عليه السلام ـ درباره حكمت وضو ـ فرمود: براى اينكه بنده وقتى براى مناجات با خداوند جبّار در برابر او مى ايستد، پاك باشد، فرمان او را اطاعت كرده باشد و از آلودگى ها و نجاست پاكيزه باشد، به علاوه اينكه وضو باعث از بين رفتن حالت كسالت و زدودن خواب آلودگى و پاك ساختن دل براى ايستادن در حضور خداوند جبّار است.

امام رضا عليه السلام : ما خاندانى هستيم كه وعده خود را دَينى بر گردن خويش مى بينيم، چنان كه رسول خدا صلى الله عليه و آله چنين كرد.

امام رضا عليه السلام : هر كه به حساب نفْس خود رسيدگى كند، سود بَرَد و هر كه از آن غفلت ورزد، زيان بيند و هر كه [از خدا و عذاب قيامت ]ترسد، ايمن باشد و هر كه عبرت گيرد، بينا شود و هر كه بينا شود، فهميده گردد و هر كه فهميده شود، دانا گردد و دوستِ شخص نادان در رنج است و بهترين مال و دارايى آن است كه باعث حفظ آبرو شود و برترين خِرَد خود شناسى است.

امام رضا عليه السلام ـ در بيان علّت نپذيرفتن عدّه اى از شيعيان كه به قصد ديدار ايشان آمدند، امّا امام از آنان دورى كرد و ايشان را به حضور نپذيرفت ـ فرمود : چون شما مدّعى هستيد كه شيعه امير المؤمنين عليه السلام هستيد، در صورتى كه بسيارى از اعمال شما خلاف اين ادّعاست و در بسيارى از فرايض كوتاهى مى ورزيد و نسبت به رعايت حقوق بزرگ برادران دينى خود سستى نشان مى دهيد و در جايى كه تقيّه لازم نيست تقيّه مى كنيد و در جايى كه بايد تقيّه شود، تقيّه نمى كنيد.

امام رضا عليه السلام : ايمان چهار ركن است: توكّل كردن بر خداوند عزّ و جلّ، راضى بودن به قضاى او، تسليم در برابر فرمان خدا و وا گذارى كارها به خدا.