امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه: «و قطعا ابليس گمان خود را درباره آنها درست يافت . . .» ـ : پس ، ابليس چنان فريادى كشيد كه همه ديوها نزد او آمدند و گفتند : سرورا! اين ديگر چه فريادى بود؟ ابليس گفت : واى بر شما! به خدا قسم ، خداوند گفته مرا در قرآن بازگو كرد و بر او (رسول خدا صلى الله عليه و آله ) فرو فرستاد كه «و ابليس گمان خود را درباره آنها راست يافت ؛ پس جز گروهى از مؤمنان ، بقيّه از او پيروى كردند» . ابليس سپس سر به آسمان برداشت و گفت : به عزّت و جلالت سوگند ، همان گروه را هم به همگان ملحق خواهم كرد . امام صادق عليه السلام فرمود : پس ، پيامبر صلى الله عليه و آله [قرائت] فرمود : «به نام خداوند بخشاينده مهربان ، همانا تو را بر بندگان من چيرگى و تسلّطى نيست» .
امام صادق عليه السلام : وقتى آيه: «و آنان كه چون كار زشتى كنند ، يا بر خود ستم روا دارند ، خدا را به ياد مى آورند و براى گناهانشان آمرزش مى خواهند ـ و چه كسى جز خدا گناهان را مى آمرزد؟ ـ و بر آنچه مرتكب شده اند، با آنكه مى دانند [ كه گناه است ]پافشارى نمى كنند» نازل شد ، ابليس بالاى كوهى در مكّه ، به نام ثور ، رفت و با بلندترين فرياد خود ، ديوهايش را صدا زد . آنها جمع شدند و گفتند : سرورا! ما را براى چه فرا خواندى؟ ابليس گفت : اين آيه نازل شد . اكنون كدام يك از شما حريف آن هستيد؟ ديوى از شيطانها برخاست و گفت : من چنين و چنان مى كنم . ابليس گفت : تو حريف آن نيستى . ديگرى برخاست و همانند آن سخنان
گفت . ابليس گفت : تو نيز از عهده بر نمى آيى . [ديوى به نام ]وسواس خنّاس گفت : من از عهده اش بر مى آيم . ابليس گفت : چگونه؟ او گفت : به آنان وعده و اميد [توبه و آمرزش] مى دهم تا آن كه مرتكب گناه شوند و چون به گناه در افتادند ، استغفار را از يادشان مى برم . ابليس گفت : تو حريف اين آيه هستى . پس او را تا روز قيامت مأمور [مقابله با] آن كرد .
امام صادق عليه السلام : عيسى عليه السلام بر فراز كوهى در شام، به نام اَريحا، رفت . ابليس در چهره پادشاه فلسطين نزد آن حضرت آمد و گفت : اى روح اللّه ! تو مردگان را زنده كردى و كور مادر زاد و پيس را شفا دادى ؛ پس [اگر راست مى گويى ]خودت را از كوه پرت كن . عيسى عليه السلام فرمود : من در آن كارها اذن داشتم ولى در اين كار اذن ندارم .
امام صادق عليه السلام : ابليس نزد عيسى عليه السلام آمد و گفت : مگر تو نمى گويى كه مردگان را زنده مى كنى؟ عيسى عليه السلام فرمود : چرا . ابليس گفت : پس [اگر راست مى گويى ]خودت را از روى
ديوار به زير انداز . عيسى عليه السلام فرمود : واى بر تو! بنده كه خداوندگار خود را نمى آزمايد . ابليس گفت : اى عيسى! آيا پروردگار تو مى تواند [كُره ]زمين را در تخم مرغى با همين اندازه اى كه دارد جاى دهد؟ عيسى عليه السلام فرمود : خداوند عزّ و جلّ به هيچ ناتوانى وصف نمى شود، اما آنچه تو مى گويى ناشدنى است .
امام صادق عليه السلام : ابليس گفت : پنج دسته اند كه هيچ چاره اى براى آنها ندارم اما ديگر مردمان در مشت من هستند : هركه با نيّت درست به خدا پناه برد و در همه كارهايش به او تكيه كند ؛ كسى كه شب و روز بسيار تسبيح خدا گويد ؛ كسى كه براى برادر مؤمنش آن پسندد كه براى خود مى پسندد ؛ كسى كه هر گاه مصيبتى به او مى رسد بيتابى نمى كند؛ و كسى كه به آنچه خداوند قسمتش كرده خرسند است و غم روزيش را نمى خورد .
امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه: «تسلّط او تنها بر كسانى است كه او را به سرپرستى برمى گيرند و بر كسانى كه آنها به او (خدا) شرك مى ورزند» ـ فرمود : او نمى تواند ايشان را از ولايت دور كند، بلكه به وسيله گناهان و امثال آنها به آنان صدمه مى زند همچنان كه به ديگران مى زند .
امام صادق عليه السلام ـ به نقل از پدرانش عليهم السلام : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : آيا شما را از چيزى خبر ندهم كه اگر به آن عمل كنيد شيطان از شما دور شود ، چندان كه مشرق از مغرب دور است؟ عرض كردند : چرا . فرمود : روزه روى شيطان را سياه مى كند ، و صدقه پشت او را مى شكند، و دوست داشتن براى خدا و هميارى در كار نيك ريشه او را مى كند، و استغفار شاهرگش را مى زند .
امام صادق عليه السلام : چون نوح عليه السلام از كشتى پياده شد ، ابليس نزد او آمد و گفت : در روى زمين كسى به اندازه تو در حق من لطف
نكرده است ؛ اين تبهكاران را نفرين كردى و مرا از آنان آسوده نمودى ! آيا دو خصلت به تو نياموزم ؟ از حسادت دورى كن ؛ زيرا حسادت بود كه با من آن كرد كه كرد ؛ و از آزمندى نيز بپرهيز ؛ زيرا آزمندى بود كه با آدم آن كرد كه كرد .
امام على عليه السلام ـ در توبيخ اصحاب خود ـ فرمود:
أما والّذي نَفسي بِيَدِهِ لَيَظهَرَنَّ هؤلاءِ القَومُ علَيكُم، لَيس لأنّهُم أولى بِالحَقِّ مِنكُم، ولكنْ لإسراعِهِم إلى باطِلِ صاحِبِهِم (باطِلِهِم)، و إبطائكُم عَن حَقِّي؛
هان! سوگند به آنكه جانم در دست اوست، اين جماعت بىگمان بر شما چيره خواهند شد، نه به خاطر اينكه آنان از شما برحقّترند، بلكه بدان سبب كه آنان در حمايت از باطل امير خود مىشتابند و شما در حمايت از حق من كندى مىكنيد.