موجبات عزّت
بحار الأنوار : أوحَى اللّه ُ تَعالى إلى داوودَ عليه السلام : يا داوودُ ، إنّي ··· وَضَعتُ العِزَّ في طاعَتي ، و هُم يَطلُبونَهُ في خِدمَةِ السُّلطانِ فلا يَجِدونَهُ .
بحار الأنوار: خداوند متعال به داود عليه السلام وحى فرمود: اى داود! من ··· عزّت را در طاعت از خود قرار دادم، ولى مردم آن را در خدمت به سلطان جستجو مى كنند و از اين رو نمى يابندش.
رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إنَّ اللّه َ تَعالى يَقولُ كُلَّ يَومٍ : أنا رَبُّكُمُ العَزيزُ ، فمَن أرادَ عِزَّ الدّارَينِ فَلْيُطِعِ العَزيزَ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : خداوند متعال هر روز مى فرمايد: من پروردگار عزّتمند شما هستم؛ پس هر كه خواهان عزّت دو جهان است بايد كه از عزّتمند فرمان برد.
عنه صلى الله عليه و آله : مَن أرادَ أن يَكونَ أعَزَّ النّاسِ فَلْيَتَّقِ اللّه َ عَزَّ و جلَّ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هر كه مى خواهد عزيزترين مردم باشد، بايد از خداوند عزّ و جلّ پروا داشته باشد.
عنه صلى الله عليه و آله ـ خِطابُهُ إلى أبي اُمامَةَ ـ : أعِزَّ أمرَ اللّه ِ يُعِزَّكَ اللّه ُ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ خطاب به ابو امامه ـ فرمود : كار خدا را عزيز شمار تا خداوند تو را عزيز گرداند.
عنه صلى الله عليه و آله : التَّذَلُّلُ لِلحَقِّ أقرَبُ إلَى العِزِّ مِنَ التَّعَزُّزِ بِالباطِلِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : خوار بودن در برابر حق به عزّت نزديكتر است، تا عزّت يافتن به وسيله باطل.
عنه صلى الله عليه و آله : مَن أذَلَّ نَفسَهُ في طاعَةِ اللّه ِ فهُوَ أعَزُّ مِمَّن تَعَزَّزَ بِمَعصِيَةِ اللّه ِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : كسى كه خود را در طاعت خدا خوار گرداند، عزيزتر از كسى است كه با نافرمانى خدا به عزّت رسد.
عنه صلى الله عليه و آله : مَن عَفا مِن مَظلِمَةٍ أبدَلَهُ اللّه ُ بِها عِزّا في الدّنيا و الآخِرَةِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هر كس از ظلمى كه به او شده است در گذرد، خداوند به جاى آن در دنيا و آخرت او را عزيز گرداند.
عنه صلى الله عليه و آله : ثَلاثَةٌ لا يَزيدُ اللّه ُ بِهِنَّ إلاّ خَيرا: التَّواضُع لا يَزيدُ اللّه ُ بِهِ إلاّ ارتِفاعا ، و ذِلُّ النَّفسِ لا يَزيدُ اللّه ُ بِهِ إلاّ عِزّا ، و التَّعَفُّفُ لا يَزيدُ اللّه ُ بِهِ إلاّ غِنىً .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : سه چيز است كه خداوند به سبب آنها جز بر خير و خوبى نمى افزايد: افتادگى، كه خداوند به سبب آن جز بلند مرتبگى نمى افزايد، شكسته نفسى، كه خداوند به سبب آن جز عزّت نمى افزايد و مناعت طبع، كه خداوند به سبب آن جز توانگرى نمى افزايد.
الإمامُ عليٌّ عليه السلام : مَن أرادَ الغِنى بِلا مالٍ ، و العِزَّ بِلا عَشيرَةٍ ، و الطّاعَةَ بِلا سُلطانٍ ، فَلْيَخرُجْ مِن ذُلِّ مَعصِيَةِ اللّه ِ إلى عِزِّ طاعَتِهِ ؛ فإنَّهُ واجِدٌ ذلكَ كُلَّهُ .
امام على عليه السلام : هر كه مى خواهد بدون داشتن مال و ثروت، بى نياز باشد و بدون داشتن ايل و تبار، عزتمند و بدون برخوردارى از قدرت، فرمانش برده شود، پس بايد از خوارى معصيت خدا به عزّت طاعت او در آيد؛ در اين صورت، همه آنها را مى يابد.
عنه عليه السلام : إذا طَلَبتَ العِزَّ فَاطلُبْهُ بِالطّاعَةِ .
امام على عليه السلام : هر گاه جوياى عزّت هستى آن را با طاعت [از خدا] بجوى.
عنه عليه السلام : لا عِزَّ كالطّاعَةِ .
امام على عليه السلام : هيچ عزّتى چون طاعت [از خدا ]نيست.
عنه عليه السلام : لا كَرَمَ أعَزُّ مِنَ التَّقوى .
امام على عليه السلام : هيچ كرامتى عزّت بخش تر از تقوا نيست.
عنه عليه السلام : لا عِزَّ أعَزُّ مِنَ التَّقوى .
امام على عليه السلام : هيچ عزّتى بالاتر از تقوا نيست.
عنه عليه السلام : اُوصيكُم عِبادَ اللّه ِ بِتَقوَى اللّه ِ ··· وَ اعتَصِموا بِحَقائقِها ، تَؤلْ بِكُم إلى أكنانِ الدَّعَةِ ، و أوطانِ السَّعَةِ ، و مَعاقِلِ (مَناقِلِ) الحِرزِ ، و مَنازِلِ (مَنالِ) العِزِّ .
امام على عليه السلام : اى بندگان خدا شما را به تقواى الهى سفارش مى كنم ··· به حقايق آن چنگ زنيد تا شما را به پناهگاههاى آسايش و جايگاههاى رفاه و حصارهاى محافظ و منزلهاى عزّت برساند.
عنه عليه السلام ـ في المُناجاةِ ـ : إلهي كَفى لي عِزّا أن أكونَ لَكَ عَبدا ، و كَفى بي فَخرا أن تَكونَ لي رَبّا .
امام على عليه السلام ـ در مناجات ـ گفت : الهى! همين عزّت مرا بس كه بنده تو هستم و همين افتخار مرا بس كه تو خداوندگار من هستى.
عنه عليه السلام : العِزَّ مَعَ اليَأسِ .
امام على عليه السلام : عزّت، با قطع طمع همراه است.
عنه عليه السلام : ألا إنَّهُ مَن يُنصِفُ النّاسَ مِن نَفسِهِ لَم يَزِدْهُ اللّه ُ إلاّ عِزّا .
امام على عليه السلام : بدانيد كه هر كس با مردم به انصاف رفتار كند، خداوند جز بر عزّت او نيفزايد.
عنه عليه السلام : الشَّجاعَةُ أحَدُ العِزَّينِ ، الفِرارُ أحَدُ الذُلَّينِ .
امام على عليه السلام : شجاعت يكى از دو عزّت است و گريختن [از رزمگاه] يكى از دو ذلّت.
عنه عليه السلام : مَن سَلا عَن مَواهِبِ الدّنيا عَزَّ .
امام على عليه السلام : هركه از دَهِشهاى دنيا دست شست، عزّت يافت.
عنه عليه السلام : القَناعَةُ تُؤَدّي إلَى العِزِّ .
امام على عليه السلام : قناعت به عزّت مى انجامد.
عنه عليه السلام : مَن قَنَعَت نَفسُهُ عَزَّ مُعسِرا، مَن شَرِهَت نَفسُهُ ذَلَّ موسِرا .
امام على عليه السلام : هر كه روحيه اى قانع داشته باشد، در عين تنگدستى عزيز است و هر كه روحيه اى سيرى ناپذير داشته باشد، در عين توانگرى ذليل است.
عنه عليه السلام : اِقنَعْ تَعِزَّ .
امام على عليه السلام : قانع باش تا عزيز گردى.
عنه عليه السلام : فَرَضَ اللّه ُ ··· و الجِهادَ عِزّا لِلإسـلامِ .
امام على عليه السلام : خداوند··· جهاد را براى عزّت بخشيدن به اسلام واجب فرمود.
عنه عليه السلام ـ في صِفَةِ النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله ـ : ثُمّ أنزَلَ عَلَيهِ الكِتابَ نورا لا تُطفَأُ مَصابيحُهُ ··· و تِبيانا لا تُهدَمُ (لا تَنهَدِمُ) أركانُهُ، و شِفاءً
لا تُخشى أسقامُهُ، و عِزّا لا تُهزَمُ أنصارُهُ ، و حَقّا لا تُخذَلُ أعوانُهُ ··· جَعَلَهُ اللّه ُ رِيّا لِعَطَشِ العُلَماءِ ، و رَبيعا لِقُلوبِ الفُقَهاءِ··· و مَعقِلاً مَنيعا ذُروَتُهُ، و عِزّا لِمَن تَوَلاّهُ .
امام على عليه السلام ـ در وصف پيامبر صلى الله عليه و آله ـ فرمود : آن گاه قرآن را بر او فرو فرستاد كه نورى است كه چراغهايش خاموش نمى شود··· و بناى روشنگرى است كه پايه هايش ويران نمى گردد و شفا و درمانى است كه ترس از بيماريهاى آن نمى رود و عزّتى است كه هوا دارانش شكست نمى خورند و حقّى است كه يارانش تنها گذاشته نمى شوند··· خداوند آن را سيراب كننده عطشِ دانشوران قرار داده است و بهارِ دلهاى فهميدگان ··· و پناهگاهى كه ستيغ آن دست نا يافتنى است و براى كسى كه آن را سرپرست خود گيرد، مايه عزّت مى باشد.
عنه عليه السلام : و العَرَبُ اليَومَ و إن كانوا قَليلاً ، فهُم كَثيرونَ بِالإسلامِ ، عَزيزونَ بِالاجتِماعِ .
امام على عليه السلام : امروز عرب، گر چه اندك شمارند، ولى به سبب اسلام فراوانند و به خاطر اتحاد و همبستگى عزيز و نيرومندند.
الإمامُ الباقرُ عليه السلام : اليَأسُ مِمّا في أيدي النّاسِ عِزُّ للمُؤمِنِ في دِينِهِ، أ وَ ما سَمِعتَ قَولَ حاتِمٍ:
إذا عَرَفَتْهُ النَّفسُ، و الطَّمَعُ الفَقرُ .
امام باقر عليه السلام : چشم نداشتن به دست مردم موجب عزّت دينى مؤمن است. آيا اين سخن حاتم را نشنيده اى كه: هر گاه به چشم بركندن [از دست مردم] مصمم شدى و جانت با آن آشنا شد، آن را بى نيازى خواهى يافت و طمع را فقر و نيازمندى.
عنه عليه السلام : الغَناءُ و العِزُّ يَجولانِ في قَلبِ المُؤمِنِ ، فإذا وَصَلا إلى مَكانٍ فيهِ التَّوَكُّلُ أوطَناهُ .
امام باقر عليه السلام : توانگرى و عزّت در دل مؤمن مى چرخند و چون به نقطه اى كه در آن توكّل است رسيدند، در همان جا مستقر مى شوند.
عنه عليه السلام : مَن صَبَرَ عَلى مُصيبَةٍ زادَهُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ عِزّا عَلى عِزِّه ، و أدخَلَهُ جَنَّتَهُ مَعَ مُحَمَّدٍ و أهلِ بَيتِهِ صلى الله عليه و آله .
امام باقر عليه السلام : هركه در برابر مصيبتى شكيبايى ورزد، خداوند عزّ و جلّ بر عزّتش بيفزايد و او را در بهشتِ خود، با محمّد و خاندان او عليهم السلام در آورد.
عنه عليه السلام : ثَلاثٌ لا يَزيدُ اللّه ُ بِهِنَّ المَرءَ
المُسلِمَ إلاّ عِزّا : الصَّفحُ عَمَّن ظَلَمَهُ ، و إعطاءُ مَن حَرَمَهُ ، و الصِّلَةُ لِمَن قَطَعَهُ .
امام باقر عليه السلام : سه چيز است كه خداوند به واسطه آنها جز بر عزّت انسان مسلمان نمى افزايد: گذشت كردن از كسى كه به او ستم كرده است، بخشيدن به كسى كه از [دادن چيزى به] او دريغ كرده است و پيوستن به كسى كه از او بريده است.
الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : ثَلاثَةٌ اُقسِمُ بِاللّه ِ أنَّها الحَقُّ : ما نَقَصَ مالٌ مِن صَدَقَةٍ و لا زَكاةٍ ، و لا ظُلِمَ أحَدٌ بِظُلامَةٍ فقَدَرَ أن يُكافِيَ بِها فكَظَمَها إلاّ أبدَلَهُ اللّه ُ مَكانَها عِزّا ، و لا فَتَحَ عَبدٌ عَلى نَفسِهِ بابَ مَسألَةٍ إلاّ فُتِحَ عَلَيهِ بابُ فَقرٍ .
امام صادق عليه السلام : سه چيز است كه، به خدا قسم، حقّند: هيچ ثروتى بر اثر پرداخت صدقه و زكات كم نشد، در حق هيچ كس ستمى نشد كه بتواند تلافى كند، اما خويشتندارى ورزيد مگر اين كه خداوند عوض آن به او عزّت داد و هيچ بنده اى دَرِ نياز خواهى و خواهشى را به روى خود نگشود مگر اين كه درى از فقر و نيازمندى به رويش گشوده گشت.
عنه عليه السلام : مَن أرادَ عِزّا بِلا عَشيرَةٍ ، و غِنىً بِلا مالٍ ، و هَيبَةً بِلا سُلطانٍ ، فَلْيُنقَلْ مِن ذُلِّ مَعصِيَةِ اللّه ِ إلى عِزِّ طاعَتِهِ .
امام صادق عليه السلام : هر كه مى خواهد بى آن كه ايل و تبارى داشته باشد عزتمند باشد و بدون آن كه مال و ثروتى داشته باشد بى نياز باشد و بدون آن كه قدرتى داشته باشد هيبت و شكوه داشته باشد، بايد از خوارى معصيت خدا به عزّت طاعت او در آيد.
عنه عليه السلام : مَن أخرَجَهُ اللّه ُ مِن ذُلِّ المَعاصي إلى عِزِّ التَّقوى ، أغناهُ اللّه ُ بِلا مالٍ ، و أعَزَّهُ بِلا عَشيرَةٍ ، و آنَسَـهُ بِلا بَشَرٍ .
امام صادق عليه السلام : هر كس كه خداوند او را از خوارى گناهان به عزّتِ پرهيزگارى در آورد، او را بى نياز گرداند، بى آن كه ثروتى داشته باشد و عزيز و قدرتمندش كند، بى آن كه ايل و تبارى داشته باشد و از تنهايى به درش آورد، بى آن كه كسى با او همدم شود.
عنه عليه السلام : لا يَزالُ العِزُّ قَلِقا حتّى يَأتِيَ دارا قَدِ استَشعَرَ أهلُها اليَأسَ مِمّا في أيدي النّاسِ فَيوطِنَها .
امام صادق عليه السلام : عزّت پيوسته بى قرارى مى كند، تا آن كه به خانه اى در آيد كه اهل آن چشم طمع به دست مردم نداشته باشند و در آن جا مستقر مى شود.
عنه عليه السلام : ما مِن عَبدٍ كَظَمَ غَيظا إلاّ زادَهُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ عِزّا في الدّنيا و الآخِرَةِ .
امام صادق عليه السلام : هيچ بنده اى خشم خود را فرو نخورد، مگر اين كه خداوند عزّ و جلّ بر عزّت او در دنيا و آخرت افزود.
عنه عليه السلام : مَن بَرِئَ مِنَ الشَّرِّ نالَ العِزَّ .
امام صادق عليه السلام : هر كه از بدى پاك شد، به عزّت دست يافت.
الإمامُ الكاظمُ عليه السلام ـ لِرَجُلٍ قـالَ لَـهُ : أوصِني ـ : اِحفَظْ لِسانَكَ تَعِزَّ ، و لا تُمَكِّنِ النّاسَ مِن قِيادِكَ فتَذِلَّ رَقبَتُكَ .
امام كاظم عليه السلام ـ خطاب به مردى كه عرض كرد: به من سفارشى فرماييد ـ فرمود : زبانت را نگه دار تا عزيز گردى و زمام اختيار خودت را به دست مردم مسپار، كه ذليل مى شوى.
الإمامُ العسكريُّ عليه السلام : ما تَرَكَ الحَقَّ عَزيزٌ إلاّ ذَلَّ ، و لا أخَذَ بِهِ ذَليلٌ إلاّ عَزَّ .
امام عسكرى عليه السلام : هيچ عزّتمندى حقّ را فرو نگذاشت مگر اين كه به ذلّت افتاد، و هيچ ذليل و ناتوانى حق را نگرفت مگر اين كه عزيز و نيرومند شد.
لقمانُ عليه السلام ـ لاِبنِه و هُوَ يَعِظُهُ ـ : إن أردتَ أن تَجمَعَ عِزَّ الدّنيا فَاقطَعْ طَمَعَكَ مِمّا في أيدي النّاسِ ؛ فإنَّما بَلَغَ الأنبِياءُ و الصِّدِّيقونَ ما بَلَغوا بِقَطعِ طَمَعِهِم .
لقمان عليه السلام ـ در اندرز به فرزندش ـ فرمود : اگر مى خواهى عزّت دنيا را به دست آورى، طمع خويش را از آنچه مردم دارند، ببُر؛ زيرا پيامبران و صدّيقان، به سبب بركندن طمع خود، به آن مقامات رسيدند.