ويژگيهاى عالم

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هر كه بگويد: من دانا هستم، او شخص نادانى است.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هر كه بگويد: من دانا هستم، او نادان است.

امام على عليه السلام : عالم كسى است كه قدر و منزلت خود را بشناسد و آدمى را همين نادانى بس كه منزلت خود را نشناسد.

امام على عليه السلام : عالم كسى است كه از دانش سير نشود و وانمود به سير شدن از آن نيز نكند.

امام على عليه السلام : عالم كسى است كه از آموختن دانش خسته نشود.

امام على عليه السلام ـ در سفارش به فرزند خود حضرت حسن عليه السلام ـ فرمود : انواع نادانيها را به تو گوشزد كردم تا خود را عالم نشمارى··· زيرا عالم كسى است كه بداند: آنچه مى داند، در برابر آنچه نمى داند اندك است و از اين رو خود را نادان مى شمارد و با اطلاع از اين امر (كه دانسته هايش اندك است) بر كوشش خود براى تحصيل دانش مى افزايد. لذا پيوسته دانشجو و شيفته دانش باشد و از آن بهره گيرد و نسبت به عالمان فروتن و با اعتنا باشد و خاموشى اختيار كند و از خطا پرهيز و شرم داشته باشد و اگر به چيزى رسد كه نمى داند، آن را انكار و رد نكند؛ زيرا به نادانى خود معترف است.

امام على عليه السلام : هر كه ادعا كند كه به پايانِ دانش رسيده است، اوج نادانى خود را نشان داده است.

امام على عليه السلام ـ در وصف منفورترين مردمان نزد خداوند ـ فرمود : و مردى كه نادانى را در خود فراهم آورده است··· انسانْ نمايان (عوام الناس دگر انديش) او را عالم مى نامند در حالى كه چنين نيست··· دانش را خوب نجويده است [از مهارت و استادى در دانش و ژرفاى علمى برخوردار نيست]··· براى چيزى كه خود معتقد نيست ارزش علمى قائل نيست و خيال نمى كند كه غير از رأى و نظر او، نظر ديگرى هم وجود داشته باشد و اگر موضوعى برايش مبهم و تاريك باشد، آن را پوشيده مى دارد؛ چون از نادانى خود آگاه است [و مى ترسد با اظهار بى اطلاعى خود از آن مسأله و پرسيدن آن از ديگرى نادانيش آشكار شود].